گرچه سطح اختلال کودکان مبتلا به اوتیسم در همه آن‌ها یکسان نیست و مبتلایان به سطح خفیف می‌توانند در مدارس عادی و در کنار سایر دانش‌آموزان تحصیل کنند، با این‌حال گزارش‌ها و تماس‌های بعضی از شهروندان با ما حاکی از آن است بعضی از والدین این کودکان در آستانه مهرماه و بازگشایی مدارس هنوز موفق به نام‌نویسی فرزندانشان در مدارس عادی نشده‌اند.
نام‌نویسی نمی‌کنند خانم ناطق که برای نام‌نویسی فرزندش در مدرسه عادی با مشکل روبه‌رو شده به قدس می‌گوید: پسرم ۱۲ ساله و دچار اختلال اوتیسم سطح یک است، با وجود این برای ثبت‌نامش در پایه چهارم ابتدایی به هر مدرسه‌ای که در منطقه ۶ تهران مراجعه کرده‌ام، فایده‌ای نداشته است. وی با اشاره به اینکه فرزندش نمرات خوب و قابل قبولی در پایه‌های اول، دوم و سوم دبستان کسب کرده، می‌افزاید: چند بار به ستاد ثبت‌نام و آموزش و پرورش این منطقه مراجعه کرده‌ام، حتی از معاون آموزشی آموزش و پرورش این منطقه نامه‌ای برای نام‌نویسی در مدرسه شاه‌علی گرفته‌ام اما این مدرسه هنوز حاضر به نام‌نویسی فرزندم نشده و فقط قبول کرده از او تست بگیرد و اگر خوب بود وی را پذیرش کند. وی معتقد است مدیران مدارس عادی، دانش‌آموزان با اختلال طیف اوتیسم را پذیرش نمی‌کنند و یا به صورت سلیقه‌ای نام‌نویسی می‌کنند. یعنی هر دانش‌آموزی را که پسندیدند ثبت‌نامش می‌کنند وگرنه به هزار بهانه از این کار خودداری می‌کنند. آقای موحدی، عضو هیئت مدیره بنیاد اوتیسم رشد هم سخت‌گیری بیش از حد بعضی از مدارس عادی را برای نام‌نویسی دانش‌آموزان مبتلا به اوتیسم سطح یک تأیید می‌کند و به قدس می‌گوید: براساس آیین‌نامه شورای عالی آموزش و پرورش، مدارس عادی موظف‌اند دانش‌آموزانی را که میزان اختلال آن‌ها خفیف است، پذیرش کنند اما برخی از مدارس به‌راحتی تن به اجرای این آیین‌نامه نمی‌دهند. وی با اشاره به اینکه بسیاری از مدارس عادی معلم رابط ندارند، می‌افزاید: از سوی دیگر بسیاری از معلمان مدارس عادی به دلیل برخوردار نبودن از آموزش‌های لازم، در مواجهه با دانش‌آموزان مبتلا به اوتیسم مشکل دارند که آموزش و پرورش باید برای رفع این مشکل اقدام کند.
تشخیص با کیست؟ اسماعیل برقی، معاون برنامه‌ریزی آموزشی و توانبخشی سازمان آموزش و پرورش استثنایی در گفت‌وگو با ما اظهار می‌کند: تا ۲۸ شهریور امسال، ۳هزار و ۲۱نفر از دانش‌آموزان دچار اختلال طیف اوتیسم در مدارس نام‌نویسی کرده‌اند. وی در پاسخ به این پرسش که تشخیص اینکه یک دانش‌آموز اوتیسمی به مدرسه عادی برود یا مدرسه ویژه با چه مرجعی است، می‌گوید: ما معمولاً کودکان دچار اختلال اوتیسم سطح یک را به مدارس عادی می‌فرستیم و این رویکرد سازمان در همه معلولیت‌هاست چون معتقدیم حق بچه‌های استثنایی است که با همسالان خودشان تعامل داشته باشند و در نزدیک‌ترین مدرسه به منزلشان تحصیل کنند، اما خانواده این اختیار را دارد که فرزندش را به مدرسه ویژه استثنایی هم بیاورد. برای جادهی آموزشی، براساس برنامه سنجش سلامت جسمانی و آمادگی تحصیلی نوآموزان ابتدای ورود به پیش دبستانی و دبستان عمل می‌شود.
با سنجش کودکان در ابتدای ورود به دوره پیش‌دبستانی و دبستان مشخص می‌شود آیا وی دچار اختلال طیف اوتیسم است یا خیر. اگر اوتیسم بود مشخص خواهد شد سطح آن یک، دو یا سه است و بر اساس سطح تعیین شده، جا دهی آموزشی‌شان انجام خواهد شد. مثلاً اگر سطح سه باشند به بهزیستی و اگر سطح یک باشند به مدارس عادی معرفی می‌شوند. کودکان سطح یک هوش عادی دارند و می‌توانند همپای دیگر دانش‌آموزان رشد کنند بنابراین همه مدیران مدارس موظف هستند بر اساس مصوبه شورای عالی آموزش و پرورش این دانش‌آموزان را بپذیرند و به آن‌ها خدمات بدهند و ما هم همزمان به مدارس معلم رابط و خدمات دیگری ارائه می‌دهیم چون دانش‌آموز استثنایی محسوب می‌شود اما در مدرسه عادی تحصیل می‌کند. وی با اشاره به اینکه براساس تحقیقات علمی معمولاً ۷۰درصد بچه‌های طیف اوتیسم دارای مشکلات ذهنی هستند، می‌افزاید: حدود ۴۰درصد این افراد چنان مشکلات شناختی دارند که واقعاً تحصیلات مدرسه‌ای و آکادمیک برایشان مناسب نیست و فقط باید مهارت‌های خودیاری و توانبخشی را دریافت کنند. به همین دلیل ۴۰درصد این کودکان زیرپوشش بهزیستی قرار می‌گیرند و ۳۰درصد دیگر به سمت آموزش و پرورش می‌آیند. مدرسه باید مناسب‌سازی شده باشد معاون برنامه‌ریزی آموزش و توانبخشی سازمان آموزش و پرورش استثنایی کشور ادعای وجود فقط یک مدرسه ویژه در کشور برای دختران دچار اختلال طیف اوتیسم را رد می‌کند و می‌گوید: از هر چهار نفر با اختلال طیف اوتیسم سه نفرشان پسر و یک نفر هم دختر هستند. یعنی نسبتشان چهار به یک و در اوتیسم‌های با عملکرد بالا این نسبت ۹ به یک است.
البته اوتیسم در دختران معمولاً با شدت بیشتری همراه است به همین دلیل بیشتر دختران اوتیسمی به سازمان بهزیستی مراجعه می‌کنند تا خدمات توانبخشی دریافت کنند. با وجود این هر دختری با اختلال طیف اوتیسم به سازمان آموزش و پرورش استثنایی کشور مراجعه کند اگر بهره هوشی بالا داشته باشد می‌تواند در مدارس عادی یا ویژه تحصیل کند و از تحصیل باز نمی‌ماند مگر اینکه شرایط ورود به مدرسه را نداشته باشد. برقی ادامه می‌دهد: مدرسه‌ای که کودکان دارای اختلال طیف اوتیسم را پذیرش می‌کند باید مناسب‌سازی شده باشد. مثلاً اگر مدرسه‌ای صرفاً پله برای آمد و شد دانش‌آموزان دارد، برای کودک دارای معلولیت مناسب نیست. مدرسه حتماً باید آسانسور و رمپ داشته باشد. بنابراین برخی مدارس چون شرایط فیزیکی مناسبی ندارند از نام‌نویسی کودکان استثنایی خودداری می‌کنند. خبرنگار: محمود مصدق
نظر شما